Ifrs17 Sigorta Sözleşmeleri Standardı

Giriş

IFRS 17, sigorta sözleşmelerinin muhasebeleştirilmesi için geliştirilen uluslararası bir finansal raporlama standardıdır. 2023 yılında yürürlüğe giren bu standart, sigorta şirketlerinin finansal tablolarında şeffaflığı ve karşılaştırılabilirliği artırmayı amaçlamaktadır.

Standardın Amacı

• Sigorta sözleşmelerinin ekonomik gerçekliğini doğru yansıtmak
• Finansal tabloların karşılaştırılabilirliğini artırmak
• Yatırımcılara daha şeffaf bilgi sunmak
• Global bir muhasebe standardı oluşturmak

Temel Bileşenler ve Kavramlar

1. Sözleşme Sınırı (Contract Boundary)

Sözleşme sınırı, bir sigorta sözleşmesinin ne zaman başladığını ve bittiğini belirleyen önemli bir kavramdır.

Önemli Noktalar:
- Sözleşmenin başlangıç tarihi
- Yenileme hakları ve koşulları
- Fesih hakları
- Prim ayarlama yetkileri
- Teminat limitleri

2. Nakit Akışları

IFRS 17'de nakit akışları üç temel bileşenden oluşur:

a) Gelecekteki Nakit Akışlarının Tahmini

• Prim tahsilatları
• Hasar ödemeleri
• Direkt maliyetler
• Komisyon ödemeleri
• Bakım masrafları

b) Risk Düzeltmesi

Risk düzeltmesi, nakit akışlarının belirsizliğini yansıtan bir bileşendir.
- Finansal olmayan riskleri kapsar
- Şirketin risk iştahını yansıtır
- Periyodik olarak güncellenir

c) Sözleşmeye Dayalı Hizmet Marjı (CSM)

CSM, sigorta sözleşmesinden elde edilecek karı temsil eder.
- İlk tanımada hesaplanır
- Hizmet sunuldukça gelir olarak kaydedilir
- Negatif olamaz (onerous contracts hariç)

Ölçüm Yaklaşımları

1. Premium Allocation Approach (PAA)

PAA, kısa vadeli sözleşmeler için basitleştirilmiş bir yaklaşımdır.

Kullanım Kriterleri:
- Kapsam süresi ≤ 1 yıl
- Önemli değişkenlik göstermeyen nakit akışları
- Basit ürün yapısı

Avantajları:
- Uygulama kolaylığı
- Düşük operasyonel maliyet
- Daha az veri gereksinimi
- Hızlı sonuç alma

Dezavantajları:
- Karmaşık ürünler için yetersiz
- Uzun vadeli sözleşmelere uygulanamaz
- Sınırlı bilgi sağlar

2. General Measurement Approach (GMA)

GMA, IFRS 17'nin varsayılan ölçüm modelidir.

Temel Özellikler:
- Building Block yaklaşımı
- Detaylı nakit akış projeksiyonları
- Risk düzeltmesi hesaplaması
- CSM takibi

Avantajları:
- Kapsamlı ölçüm
- Detaylı bilgi sağlama
- Ekonomik gerçekliği yansıtma
- Şeffaf raporlama

Dezavantajları:
- Karmaşık hesaplamalar
- Yüksek veri gereksinimi
- Yüksek uygulama maliyeti
- Uzun hazırlık süreci

Pratik Uygulama Örnekleri

PAA Örneği: Kasko Sigortası

Poliçe Detayları:
- Süre: 1 yıl
- Yıllık Prim: 5.000 TL
- Komisyon: 750 TL (%15)
- Beklenen Hasar: 3.500 TL
- Risk Düzeltmesi: 300 TL

Muhasebe Yaklaşımı:
1. İlk Tanıma:
   - Yükümlülük = Alınan Prim - Komisyon
   - Yükümlülük = 5.000 - 750 = 4.250 TL

2. Dönem Boyunca:
   - Gelir tanıma = Doğrusal yöntem
   - Aylık gelir = 4.250 / 12 ≈ 354 TL

GMA Örneği: Birikimli Hayat Sigortası

Poliçe Detayları:
- Süre: 20 yıl
- Yıllık Prim: 10.000 TL
- Garanti Edilen Fayda: 250.000 TL
- Beklenen Yatırım Getirisi: %5
- Risk Düzeltmesi: Yıllık %2

Muhasebe Yaklaşımı:
1. Gelecekteki Nakit Akışları:
   - Prim girişleri
   - Yatırım getirileri
   - Vefat teminatları
   - Vade sonu ödemeleri

2. Risk Düzeltmesi:
   - Mortalite riski
   - Yatırım riski
   - Operasyonel risk

3. CSM Hesaplama:
   - İlk tanıma
   - Faiz tahakkuku
   - Hizmet sunumu

Geçiş Süreci ve Öneriler

Geçiş Adımları

1. Mevcut sistemlerin analizi
2. Veri gereksinimlerinin belirlenmesi
3. IT altyapısının güncellenmesi
4. Personel eğitimi
5. Pilot uygulamalar
6. Tam geçiş

Başarılı Uygulama İçin Öneriler

• Erken hazırlık başlatın
• Yeterli kaynak ayırın
• Uzman desteği alın
• Düzenli eğitimler planlayın
• Test süreçlerine önem verin
• Dokümantasyonu eksiksiz yapın

Sonuç

IFRS 17, sigorta sektörü için önemli bir dönüm noktasıdır. Başarılı bir uygulama için:
- Doğru yaklaşım seçimi
- Detaylı planlama
- Yeterli kaynak
- Sürekli eğitim
- Uzman desteği

kritik öneme sahiptir.